ศาสนาอิสลามมีคำสั่งสอนเรื่องการเลือกคบเพื่อนไว้อย่างมากมาย เพราะเพื่อนนั้นสามารถที่จะนำพามนุษย์ไปสู่ความรุ่งโรจน์ และในขณะเดียวกันเพื่อนก็สามารถนำพามนุษย์ไปสู่ความตกต่ำได้เช่นเดียวกัน
ดังนั้นเมื่อเราต้องการจะเลือกคบใครสักคนเป็นเพื่อน เราต้องถามตัวเองเสียก่อนว่า เขาจะสามารถช่วยเราให้ประสบผลในการดำเนินชีวิตได้บ้างหรือไม่ หรือเขาอาจจะนำเราไปสู่ความตาย ที่สำคัญเขาสามารถช่วยเราให้แสวงหาความพึงพอใจต่อพระองค์อัลลอฮ์ (ซ.บ) มากขึ้นหรือว่าไม่มีเลย เพื่อนเหล่านั้นคือผู้ที่จะนำเราไปสู่สวรรค์ หรือขุมนรก
ดังนั้นในบทความนี้ขอนำเสนอเพื่อน 5 ประเภทที่ไม่ควรคบค้าสมาคมด้วย และเพื่อนอีก 5 ประเภทที่ควรคบค้าสมาคมด้วยเป็นอย่างยิ่งในวจนะของอิมามมุฮัมมัด บากิร (อ) และท่านอิมาญะอ์ฟัร ซอดิก (อ) ดังต่อไปนี้
ท่านอิมามมุฮัมมัด อัลบากิร (อ.) ได้กล่าวถึงคำพูดของบิดาท่านอิมามซัยนุลอาบิดีน (อ.) ที่ได้กล่าวแก่ท่านว่า “โอ้ ลูกชายของฉัน จงอย่าเป็นเพื่อนกับคน 5 ประเภท
1. อย่าเป็นเพื่อนกับคนโกหก เพราะคนโกหกเป็นเหมือนภาพลวงตา เขาจะแสดงให้เห็นว่าความไกลคือความใกล้ และความใกล้คือความไกล เขาจะหลอกลวงท่านและสร้างปัญหาให้ท่านอยู่เสมอ
2. อย่าเป็นเพื่อนกับผู้ล่วงละเมิด เพราะเขาจะละทิ้งเจ้าเพียงเพราะเห็นแก่ความไร้สาระ และทำให้ความบาปปรากฏเพื่อยั่วยวนใจเจ้า เขาจะทำให้เจ้าเป็นเหยื่อแห่งการลงโทษของพระองค์อัลลอฮ์ (ซ.บ) เนื่องจากความบาปของเจ้า และทำให้เจ้าห่างไกลจากการเชื่อฟังและความพึงพอพระทัยของพระองค์ และเขาจะดึงเจ้าเข้าสู่ไฟนรก
3. อย่าเป็นเพื่อนกับคนตระหนี่ เพราะเมื่อถึงเวลาที่เจ้ามีความจำเป็นหรือลำบาก เขาจะยับยั้งทรัพท์สมบัติของเขาจากการช่วยเหลือเจ้า ในขณะที่เขาสามารถช่วยเจ้าได้ (เขาจะเห็นค่าของทรัพท์สมบัติมากกว่าสิ่งอื่นใด ถึงขนาดที่ทำให้เขาสามารถละทิ้งเพื่อนอย่างเจ้าได้)
4. อย่าเป็นเพื่อนกับคนโง่ เพราะด้วยความโง่เขลาของเขาในการช่วยเหลือเจ้าสามารถทำให้เจ้าเกิดอันตรายได้ จึงมีคำกล่าวที่ว่า (ศัตรูที่ฉลาดก็ดีกว่าเพื่อนที่โง่เขลา)
5. อย่าเป็นเพื่อนกับผู้ที่สร้างความแตกแยกท่ามกลางพี่น้อง เพราะคนเช่นนั้นจะต้องถูกสาปแช่ง
นอกเหนือจากที่กล่าวมาเราไม่ควรมองหาว่าคนแบบไหนที่เราต้องเป็นเพื่อนด้วย แต่ท่านอิมามญะอ์ฟัร ซอดิก (อ.) ได้กล่าวไว้ว่า ความสัมพันธ์ของเพื่อนนำมาซึ่งความไว้วางใจและภาระหน้าที่ ดังนั้น การหาเพื่อนแท้จึงต้องพิจารณาจากภาระหน้าที่ที่เขาพึงปฏิบัติดังต่อไปนี้
1. การกระทำของเขาจะต้องสอดคล้องกันทั้งด้านนอกและด้านใน ไม่เป็นคนหน้าซื่อใจคด เช่น บางคนอาจจะดูภายนอกเหมือนจะถ่อมใจแต่ข้างในกลับหยิ่งผยอง อวดตัว หรือ หน้าไหว้หลังหลอก
2. ผู้ที่เห็นค่าคุณงามความดีของท่านเฉกเช่นคุณงามความดีของเขา ผู้ที่เห็นการประพฤติผิดของท่านเหมือนตัวเขาเองได้ประพฤติผิด ความดีของท่านทำให้เขามีกำลังใจ ความผิดพลาดของท่านทำให้เขาเสียใจ
3. ถ้าวันหนึ่งเขามีอำนาจและตำแหน่งที่สูงขึ้น ท่าทีของเขาที่มีต่อท่านยังคงเหมือนเดิมไม่เปลี่ยนแปลง เพราะมีบางคนที่เป็นเพื่อนกับท่าน แต่พอมีตำแหน่งที่สูงขึ้นกลับเลิกคบกับท่าน
4. เขาจะต้องเห็นคุณค่าความสัมพันธ์ระหว่างเขากับท่านเป็นอันดับแรก มากกว่าทรัพย์สมบัติทั้งหมดที่เขาครอบครองอยู่ในโลกนี้ กล่าวอีกนัยหนึ่งคือ เมื่อถึงเวลาที่ท่านทุกข์ร้อน เขาพร้อมที่จะสละสิ่งเหล่านั้นเพื่อช่วยเหลือท่านหรือไม่
5. เขาจะไม่ละทิ้งท่านให้โดดเดี่ยวในยามที่ท่านมีปัญหาหรือต้องเผชิญกับความทุกข์ยากลำบาก
