อิบาดะฮ์ คือเป้าหมายสูงสุดของการสร้างมนุษย์ พระองค์ทรงตรัสว่า “ข้ามิได้บันดาลมนุษย์และญินมาเพื่อการใด เว้นเสียแต่เพื่อให้พวกเขาทำการอิบาดะฮ์”
การอิบาดะฮ์ คือการปฏิบัติภารกิจต่างๆ ที่มนุษย์ปฏิบัติอยู่ประจำ แต่มีข้อแม้ว่า ภารกิจเหล่านั้นเพื่อมุ่งหวังความโปรดปรานจากพระผู้เป็นเจ้าเท่านั้น จึงจะถือว่าเป็นอิบาดะฮ์ ไม่ว่าจะเป็นการศึกษาหาความรู้ การทำมาหากิน การรับใช้สังคม การสมรส หากมีเจตนาเพื่อพระองค์แล้วไซ้ นั่นคือ อิบาดะฮ์
การอิบาดะฮ์ คือสายสัมพันธ์ระหว่างมนุษย์กับพระผู้เป็นเจ้า
อิบาดะฮ์ เป็นสื่อในการเรียกร้องความเมตตาและการอนุเคราะห์จากพระผู้เป็นเจ้า
อิบาดะฮ์ จะส่งเสริมให้บ่าวผู้ต่ำต้อยไร้ชื่อเสียงบนหน้าแผ่นดินเป็นผู้มีชื่อเสียงในโลกหน้า
อิบาดะฮ์ เป็นสื่อนำพามนุษย์ที่เป็นสิ่งที่เล็กนิดเดียวเชื่อมต่อกับสิ่งที่ยิ่งใหญ่ที่สุดคือพระเจ้า
อิบาดะฮ์ เป็นสิ่งที่ล้ำค่ายิ่งที่มนุษย์คัดสรรออกมาจากความปรารถนาของตนเอง
อิบาดะฮ์ เป็นการชำระล้างชีวิตด้านจิตวิญญาณองมนุษย์
อิบาดะฮ์ เป็นตัวกั้นขวางไม่ให้มนุษย์กระทำความผิดบาป
อิบาดะฮ์ มนุษย์ทุกคนปฏิบัติได้ทั้งในยามทุกข์ และยามสุข
อิบาดะฮ์ เปรียบเสมือนร้านขายยาที่เปิดให้บริการ 24 ชั่วโมง
ที่สำคัญยิ่งจงมีความรู้จักประมาณในการอิบาดะฮ์ เพราะจิตวิญญาณของมนุษย์มีสองลักษณะ คือยอมจำนนกับดื้อดึง การอิบาดัตจึงต้องมาพร้อมกับความสมัครใจ หากเมื่อจิตใจไม่พร้อมจงอย่าบีบบังคับในการอิบาดะฮ์ เพราะจะนำมาซึ่งความเกลียดชังการอิบาดะฮ์
ระดับชั้นของการอิบาดะฮ์
ท่านอิมามอะลี (อ.) ได้แบ่งกลุ่มคนที่ปฏิบัติอิบาดะฮ์ออกเป็นสามกลุ่มด้วยกัน
1- กลุ่มชนที่ทำอิบาดะฮ์ เพื่อหวังในรางวัลจากพระองค์ การอิบาดะฮ์ของบุคคลเหล่านี้ คือการอิบาดะฮ์ของพวกพ่อค้า เนื่องจากพวกเขาหวังในผลกำไรของการอิบาดะฮ์
2- กลุ่มชนที่ทำอิบาดะฮ์ เพียงเพราะกลัวการลงโทษจากพระองค์ การอิบาดะฮ์ของบุคคเหล่านี้ คือการอิบาดะฮ์ของข้าทาส เพราะข้าทาสนั้นจะทำทุกอย่างเพื่อไม่ให้นายลงโทษเขาได้
3- กลุ่มชนที่ทำอิบาดะฮ์ เพียงหวังในความพึงพอพระทัยของพระองค์ และเพื่อยังความใกล้ชิดกับพระองค์ การอิบาดะฮ์ของบุคคลเหล่านี้คือ การอิบาดะฮ์แบบเสรีชน คือการอิบาดะฮ์เพื่อพระองค์เดียว
อิบาดะฮ์เพื่ออัลลอฮ์หมายความว่าอย่างไร????
พระองค์คือผู้ซึ่งไม่ต้องการสิ่งใด พระองค์มีทุกสิ่งทุกอย่าง แล้วด้วยเหตุใดพระองค์จึงสร้างมนุษย์และญินมาให้อิบาดะฮ์ต่อกับพระองค์อีก??? พระองค์มีความต้องการ การอิบาดะฮ์ของมนุษย์และญินอยู่อีกหรือ???
ความหมายของการอิบาดะฮ์เพื่อพระองค์ ปฏิบัตินมาซเพื่อพระองค์ ถือศีลอดเพื่อพระองค์ ช่วยเหลือคนอื่นเพื่อพระองค์ ฯลฯ หมายถึงไม่ใช่เป็นการอิบาดะฮ์เพื่อให้คนอื่นสรรเสริญเยินยอว่าเรานั้นเคร่ง ไม่ได้ช่วยเหลือคนอื่นเพื่อต้องการลาภยศตำแหน่ง เพราะหากเราทำอิบาดะฮ์ และไม่ได้ทำเพื่อพระองค์ นั่นหมายถึงเรากำลังอิบาดะฮ์เพื่อสิ่งอื่นนั่นเอง ดังนั้นการอิบาดะฮ์เพื่ออัลลอฮ์ เรามิได้ทำเพื่อพระองค์จะได้รับประโยชน์จากการอิบาดะฮ์ของเรา แต่จะยังประโยชน์แก่ตัวเราเองต่างหาก
ดังนั้นการอิบาดะฮ์ คือทุกๆ ภารกิจที่มนุษย์ปฏิบัติในแต่ละวัน ไม่ว่าจะเป็นเรื่องที่เกี่ยวกับศาสนาโดยตรง เช่น การนมาซ การถือศีลอด การอ่านดุอาอ์ การอ่านพระมหาคัมภีร์อัลกุรอาน หรือภารกิจอื่นที่ไม่เกี่ยวกับศาสนาโตยตรง เช่นการทำงานในออฟฟิศ หรือการทำสวน และอีกมากมาย ภารกิจเหล่านั้น คืออิบาดะฮ์ หากมนุษย์ปฏิบัติเพื่อพระผู้เป็นเจ้าเท่านั้น
สรุปง่ายๆ ทุกๆ ภารกิจที่อยู่บนพื้นฐานของศาสนา ไม่ผิดหลักการศาสนาที่ระบุไว้ ทุกๆ ภารกิจของมนุษย์คือการอิบาดะฮ์ แต่หากการปฏิบัติที่ขัดแย้งกับหลักการศาสนา แม้กระทั่งการนมาซ การอ่านพระมหาคัมภีร์อัลกุรอาน ก็ไม่ได้ถือว่าเป็นการอิบาดะฮ์แต่อย่างใด เช่นเดียวกัน การอิบาดะฮ์ที่ขาดการมีเมตตาต่อเพื่อนมนุษย์ด้วยกัน อิบาดะฮ์ที่ไม่เหลียวแลเด็กกำพร้าในสังคม อิบาดะฮ์ของผู้ที่เห็นแก่ตัว แม้ว่าทำเพื่อพระองค์ก็ตาม ก็หาใช่การอิบาดะฮ์ไม่ ซึ่งได้สรุปเอาไว้แล้วในกลุ่มชนสามกลุ่มที่ปฏิบัติอิบาดะฮ์
นมาซคือหนึ่งของการอิบาดะฮ์
นมาซถือว่าเป็นการอิบาดะฮ์ที่ยิ่งใหญ่ที่สุด เนื่องจากท่านศาสดามุฮัมมัด (ศ.) ได้กล่าวว่า “นมาซคือเสาแห่งศาสนา เป็นธงชัยของอิสลาม และเป็นบรรทัดฐานของการตอบรับการกระทำอื่นๆของมนุษย์”
